Mapper van de maand: Pieter Vander Vennet

12.01.2018 - escada

---

Deze keer hebben we een jonge, beginnende Belgische mapper vol enthousiasme. Hij kan uren praten over OpenStreetMap en dat zie je ook wel aan de lengte van het interview. We hopen echter dat zijn enthousiasme aanstekelijk werkt. Veel leesplezier.

Kan je jezelf even introduceren?

Ik ben dus Pieter. Ondertussen ben ik afgestudeerd als informaticus aan de UGent, in de kleine en ondertussen afgeschafte richting ‘Wiskundige Informatica’. Met andere woorden, ik kom uit een grote hoop nerds op één hoop, waar velen een (net zoals ik) een voorliefde hadden voor open source zoals linux, firefox, …

Ook op andere vlakken ben ik een vrij grote geëngageerde vrijwilliger, vooral naar de natuur toe.

Wanneer en op welke manier leerde je OpenStreetMap kennen?

Via een medeleerling is ook hoe ik OSM leerde kennen. Hij vertelde mij anno 2011 of 2012 over OsmAnd en hoe hij dit gebruikt om te navigeren. Het idee van een ‘wikipedia voor kaarten’ sprak mij aan, maar ik ben het vooral beginnen gebruiken om een praktische reden: er is geen internet nodig voor het navigeren zelf. Het privacyaspect is ook mooi meegenomen.

Ook toen al bijzonder goed (al was de interface onhandig). Nu weet ik dat ik dat te danken heb aan enkele harde werkers die er al jarenlang mee bezig zijn en zowat het hele wegennetwerk hebben getekend, inclusief de kleine straatjes en fietspaden. Dus bij deze: bedankt aan zors1843, joost, escada, Midgard, Polyglot, Jakka, JBelien, L’imaginaire, lodde, mjans, skyman81, Roman Guy, en al die talloze anderen die ik vergeet omdat ik ze niet echt ken. (Escada: merk op dat veel echte pioneers ontbreken in dit lijstje. Het is niet altijd eenvoudig om hen terug te vinden)

Gebruik je OpenStreetMap ook zelf?

Ja, ik ben al jarenlang gebruiker van OsmAnd, vooral om mij op de fiets de weg te wijzen. Verder heb ik ook al mijn gezinsleden sterk aangemoedigd om OsmAnd te gebruiken (lees: ik heb hen een OsmAnd+ cadeau gedaan - mijn beltegoed raakt toch nooit op). Ze gaan regelmatig eens op reis; en dan zijn ze erg blij dat ze de kaarten van hun bestemming al offline hebben staan. Nu zijn de tools daar klaar voor: OsmAnd is vrij gebruiksvriendelijk, de kaarten zijn zo goed als volledig.

Wat was het eerste dat je hebt gemapt?

OsmAnd is een echt zwitsers zakmes; je kunt er zo’n beetje alles mee doen. Ook skipistes tonen bijvoorbeeld; en dat was ook het eerste dat ik in kaart heb gebracht. Op reis in Oostenrijk waren de skipistes slecht in kaart gebracht, daar heb ik er dan de meeste bijgetekend. Het was bovendien een leuk excuus om alle skipistes eens te doen.

Dat was in februari 2016. Daarna heb ik lang niets meer gemapt, tot nu. Door af te studeren heb ik wat tijd bijgekregen en dit bleek een leuke hobby te zijn.

Hoe map je?

Begin september ben ik weer in OSM gerold - en hard. Het is begonnen omdat ik naar een bepaalde dienst moest; maar die bleek verhuisd te zijn. Hun nieuwe locatie was nog maar net gebouwd en dus nog niet gemapped. OsmAnd kon mij dus ook niet helpen om de weg te vinden…

Daarop besloot ik om het maar zelf toe te voegen. Door dat te doen; kwam ik tot te conclusie dat er nog geen huizen gemapt waren in die buurt. Met de GRB-kaarten ben ik die toen beginnen intekenen in iD… Achteraf gezien niet het nuttigste (met de import die er hopelijks aan komt; of toch op zijn minst met de JOSM-plugins die het makkelijker maken).

Ondertussen was er ook de meetup in Brugge, met enkele grote Belgische trekkers. Die paar uurtjes hebben veel verschil gemaakt.

Enkele weken later kwam er ook de vraag van een fietsersbonder om eens te kijken naar de wegdek-oppervlakken in centrum Brugge. Hij had nog niet zolang ervoor een presentatie gezien bij de fietserbond door Escada; en hoewel hij niet zo goed wist wat hij met OSM kon doen, voelde hij wel aan dat het zeker nut kon hebben; al was het maar om alle fietspaden in kaart te brengen (stiekem staan die er al allemaal op).

De fietserbonder vroeg zich bijvoorbeeld af of het mogelijk zou zijn om de breedtes van de fietspaden op te vragen. Dat gaat uiteraard, maar enkel als OSM die kent… Dit om te toetsen welke fietspaden voldoen aan het vademecum (dat is zo’n vaag document dat zegt dat de fietspaden breed genoeg moeten zijn, een comfortabel oppervlakte hebben en bij voorkeur gescheiden zijn van druk en snel autoverkeer)

Als ik dus ga mappen zitten altijd twee lintmeters in mijn zak om de breedtes op te nemen.

Die fietserbonder wou echter ook wel eens weten welke de kasseibanen zijn in Brugge en welke de asfaltbanen, om zijn hypothese te staven dat de asfaltbanen meer genomen worden door de fietsers vanwege het hogere comfort. Die data ontbrak wél nog. Daarop ben ik begonnen om, met StreetComplete, de straten in te geven waar ik toch moest passeren. Al gauw maakte ik een omweg om de nog niet gekende oppervlaktes in kaart te gaan brengen… En ondertussen trek ik er regelmatig op uit enkel en alleen om te mappen. Van een 100% armchairmapper naar een 100% surveyor. Ondertussen is het al gebeurd dat ik twee keer per dag op mijn fiets sprong om te gaan mappen. Uiteindelijk is het zelfs zo ver gegroeid dat ik met mijn vader de fietspaden van de A11 ben gaan bestuderen en dat mijn moeder mij meeneemt over kleine fietspaden omdat die mss nog niet gemapt zijn. Zo is er inderdaad een leuk wegeltje bijgetekend!

De wegbedekking en breedtes van de fietspaden zijn mijn hoofddoel; maar natuurlijk map ik ook andere dingen. Buiten de stad zijn beekjes en waterkeringen (weir) altijd leuk - dat geeft veel mooi detail aan de kaart. Ook parken en speeltuinen zwier ik er met veel plezier op of verbeter ik.

Binnen de stad map ik ook consistent de bewakingscamera’s die ik zie. Ik weet graag waar ik gefilmd wordt, en door wie. Ondertussen (nov ‘17) heb ik er al meer dan 170 gespot en gemapt in de Brugse binnenstad. Dat is bijna een kwart van de cameras die gemapt zijn in België, daar ben ik wel wat trots op.

Ook schakelaars van neon-lampen zijn een favoriet en één van de eerste dingen die ik ben gaan mappen, al is dat voor een puur persoonlijke reden. Ooit gehoord van de ‘Clan Du Neon’? Dat zijn personen die lichtvervuiling willen aanklagen door de neon-lichtreclames uit te zetten met die schakelaar en een vriendelijk briefje achter te laten dat vraagt om minder onnodig licht te verspreiden. Als de winkelier het toch nog nodig vindt om zijn licht terug aan te zetten, kan hij dat gewoon. In Brugge doen we dat ook af en toe, maar zijn er bijzonder weinig schakelaars te vinden. Het zit op het perfecte punt om te mappen: genoeg om ervoor te gaan, maar ook niet teveel dat het geen zin heeft. In andere steden heeft quasi de helft van de winkels zo’n lichtreclame met schakelaar, in Brugge hebben we heel wat minder van die lelijke lichtreclame, dankzij de strengere wetgeving ivm behoud van de gevels.

Die combinatie vind ik ook om een andere reden ontzetten leuk: hoe cyberpunk is het niet om neonlampen én bewakingscameras op hetzelfde moment in kaart te brengen, als ondertussen mijn geherprogrammeerde smartphone een dikke cyberpunk-tune door in mijn koptelefoon blaast…

Welke tools gebruik je ?

Als ik ga gaan mappen, is er één essentieel onderdeel: mijn smartphone met daarop OsmAnd en StreetComplete. Met StreetComplete geef ik de wegdekinformatie in en de andere quests - hiervoor heb ik StreetComplete licht aangepast. Ik noteer immers ook welke soort kassei het is (grote, die in bogen gelegd, in lange vierkante lijnen …) StreetComplete kon dat origineel niet, de aangepaste versie wél. Dat maakt het een pak handiger.

Met de OsmAnd-development plugin maak ik notes op de kaart of voeg ik al meteen POIs toe als mogelijk - de ‘QuickAction’ is daar wat ik constant gebruik. Het gebeurt vaak dat er dan meer dan 50 (tot zelfs 150) notes upload per dag; ‘s avonds zet ik mij dan achter mijn computer en ‘resolve’ ik ze een per een.

Op de computer gebruik ik voornamelijk iD, afgewisseld met JOSM voor het zwaardere werk. Waarom iD? Vooral omdat het zo’n vriendelijk en behulpzaam dingetje is. Voor QA gebruik ik een paar overpass-queries die ik op overpass-turbo bekijk. Zo zie ik welke regio’s in Brugge nog geen oppervlakte-informatie hebben; of welke fietspaden nog gemeten moeten worden.

Wat ik nog altijd meeheb op tocht is een meetlint, een powerbank met kabel en een draadloze koptelefoon om ondertussen naar muziek te luisteren.

Soms print ik op voorhand kaarten af om notities op te maken; maar dat is enkel nuttig voor informatie die standaard niet door OsmAnd gerenderd wordt. Kaarten afdrukken gebeurt dus erg uitzonderlijk. Onlangs wou ik ook eens de befaamde Field Papers uittesten (mijn vader, ook een fervent fietser) wou de fietspaden rond de A11 intekenen, “want geen enkele GPS heeft de fietspaden daar al”. Uiteraard stonden die er al allemaal op! We zijn nog steeds gegaan; om de breedtes en de oppervlaktes op te meten. Jammergenoeg bleek dat mijn vader een ander stuk dan geprint wou bezoeken, dus heb ik de field-paper magie van terug in te scannen nog niet kunnen gebruiken.

Deze A11-anecdote bewijst wel hoe goed het concept van gecrowdfunde kaarten werkt.

De lintmeters heb ik ook altijd bij. Waarom twee exemplaren? Eentje is klein en handig omdat hij vlotjes oprolt, maar die kan maar tot 3m gaan. De grotere gebruik ik als fietspaden breder zijn dan 3m.

En waar map je?

Enkel in en rond Brugge. Ik ga mijzelf disciplineren om niet ergens anders te gaan mappen, want anders ga ik mijzelf er teveel in verliezen. De enige uitzondering hierop zijn zaken die ik écht nodig heb, zoals het ontbrekende bluebikepunt van Brussel Centraal.

Ik heb één keer gemapt voor HOT, de avond van 28 november in samenwerking met Artsen Zonder Grenzen. Het was leuk om te doen én het was leuk om de community nog eens een babbeltje te doen met de andere mappers. En mijn moeder heeft zich ook geamuseerd, die gaat volgende keer ook weer mee!

Waar ben jij als mapper het meest trots op?

Mijn kaartje van de wegbedekkingen in Brugge is best wel mooi om zien! En het is ook leuk om dan te ontdekken dat OsmAnd je ook makkelijker via de afsaltbanen stuurt.

Ook de bewakingscamera-kaart en breedtes van fietspaden mogen gezien worden. (AKA: tijd om écht werk te zoeken).

Waarom map je? Wat motiveert je?

Om te beginnen is het gewoon ontzettend leuk en verslavend. Ten tweede is het ook erg nuttig. Als ik nu een wegdek of nieuw klein baantje karteer, dan landt die update een uur later op mijn GSM (jep, OsmAnd Live - opnieuw: mijn beltegoed raakt toch niet op). Dat betekent dat mijn GSM een uur later die informatie al kan gebruiken in de navigatie.

En het is een mooi excuus om buiten te komen en al die kleine steegjes te verkennen; of om een omweg te maken langs die wijk waar je nog nooit bent geweest.

Wat is de grootste sterkte van OpenStreetMap volgens jou?

De grootste sterkte van OSM is dat iedereen elkaar helpt. Ik karteer de wegdekken in Brugge en heb een custom navigatie geschreven om mij rond die kasseien heen te sturen. Als ik dan Leuven of Brussel bezoekt, blijkt dat de wegdekinformatie ook al gedeeltelijk bestaat en dat mijn custom navigatie dus ook daar werkt. Ondertussen kan ook het stadsbestuur de wegdek-informatie gebruiken om het stratenplan te verbeteren - of de fietserbond kan dat gebruiken om te pleiten voor betere fietsinfrastructuur. Of die informatie kan gebruikt worden door een rollerskater die zijn routes wilt plannen of de fietser met fietskar die niet van kasseien houdt.

En ondertussen bouw ik verder op het werk van anderen: het stratenplan is al ingetekend, OsmAnd bestaat al lang, StreetComplete is een tool die alles veel handiger maakt, als ik wil gaan skiëen kan ik dezelfde toolchain gebruiken, wil ik wat gegevens gaan visualiseren, dan is misschien al een custom map die doet wat ik wil, zoniet is er overpass-turbo.

Wil ik de bewakingscameras mappen en visualiseren, dan kan ik dat doen op de vertrouwde manier en blijken er enkele websites te zijn die dit wereldwijd visualiseren - dus ook in Brugge. Nu was dit quasi geen werk, als je dit vanaf nul wilt opstarten, ben je daar een maand mee bezig.

Er zijn verschillende gesloten websites die specifieke informatie aanbieden. Ik denk aan openingsuren.be, gesloten fietsroutekaarten of skipiste-kaarten. Dat is stom, want als het achterliggende bedrijf of initiatief sterft, gaat de data ook verloren. Niet met OSM, waar iemand anders er verder mee aan de slag kan. Om nog maar te zwijgen over de tooling: ieder van die websites heeft zijn eigen dataformaat en tools nodig. Dat hoeft niet met OSM, waar al die tools al globaal beschikbaar zijn.

Dat is de grote kracht: één centrale en open plaats waar al die geografische informatie samenkomt, voor en door iedereen. Iedereen helpt elkaar en bouwt er samen aan verder.

De tweede grote kracht van OSM is dat iedereen er zijn eigen problemen mee kan oplossen, zonder dat je anderen hindert. Als ik neonlampen wil mappen, dan kan ik dat gewoon, zonder dat ik iemand hinder of ambeteer. Wil ik weten welke wegdekken er bestaan: geen probleem, ga je gang. Ondertussen kan de fanaat van Onroerend erfgoed al zijn speciale gebouwen intekenen; de hardcore automobilist mag zijn parkeergarages tekenen terwijl de natuurliefhebber zich amuseert met zijn favoriete natuurgebied. Al die partijen hebben vaak tegengestelde agendas, maar toch hebben ze er hier baat bij om hier samen aan dezelfde kaart te tekenen.

Door die ontzettende ruimte en flexibiliteit groeit OSM door om problemen op te lossen die tien jaar geleden ondenkbaar waren. Stilletjesaan beginnen de gangen in stations gemapt te worden, de natuurgebieden, de spoorwegen, de speeltuinen…

Daarbij sluit ook de open mindset goed aan. Je mag doen wat je wilt, zolang je maar ‘echt bestaande objecten’ mapt. Het is pas (en enkel) bij vandalisme dat je op de vingers wordt getikt. Er is plaats voor quasi elke visie binnen OSM.

Ten derde is ook de neutraliteit van de kaart een groot pluspunt. Bij een commerciele kaart stel ik mij altijd de vraag waarom bepaalde winkels of hotels sneller worden getoond dan anderen. Als ik die ene commerciele kaart bekijk, zie ik standaard een zekere brouwerij verschijnen - zelfs bij een lage zoom. Waarom die ene brouwerij, en niet het station? Werd de kaartmaker hiervoor betaald? Is dit een vorm van advertering? Ook het omgekeerde kan natuurlijk gebeuren. Een concurrend bedrijf zou plots kunnen ‘verdwijnen’, of een bepaald politiek protest kan afgezwakt worden door de afspreekplaats te laten verdwijnen of door mensen verschillende foute kanten op te sturen. Deze laatste scenario’s zijn gelukkig vergezocht, maar technisch wel mogelijk. Met een open en offline kaart is zoiets natuurlijk moeilijker of onmogelijk om zoiets op touw te zetten. (Of misschien kijk ik teveel dystopische cyberpunk films, dat kan ook wel zijn.)

Doe je ook nog andere dingen ivm OpenStreetMap?

Een klein beetje. Ik probeer om actief de liefde ervoor over te dragen, vooral door OsmAnd te promoten. Verder ga proberen om wat artikeltjes (voor de lokale fietserbond bv.) te maken. Occasioneel help ik wat bij de vertalingen van StreetComplete of de documentatie van OsmAnd, daar hoop ik in de toekomst wat meer te kunnen bijdragen - maar vooral omdat ik die dingen nog wat meer naar mijn hand wil zetten.

Graag zou ik nog wat verder spelen met de routing engine. Om te beginnen wil ik wat tijd maken om het fietsrouteren wat te verbeteren door met de parameters te spelen en meer opties te geven, die ik ook upstream wil pushen - samen met meer documentatie. En tegen de volgende skivakantie zou ook routering voor skieëers wel eens leuk kunnen zijn. Maar dat zijn dingen waar ik eerst de tijd voor moet vinden.

Wat is de grootste uitdaging/moeilijkheid voor OpenStreetMap?

Naamsbekendheid. Niemand kent OSM of zijn filosofie; door de bikkelharde concurrentie van Google Maps. Zelfs in de alternatievere milieus is dit een probleem. Nochtans zijn net zij vaak gevoeliger voor het open karakter, de privacy-aspecten, het offline gebruik…

Dat heeft er natuurlijk veel mee te maken dat er geen economisch winstmodel zit bij OSM. Uiteraard haal als individu veel winst uit OSM: ik heb nu ontzettend accurate kaarten, die ik aanpas naar mijn eigen noden. We hebben allemaal een klein beetje individuele winst door OSM te gebruiken. Maar er is geen bedrijf die daar zijn brood goed mee verdient, en die dus kan inzetten op reclame of naamsbekendheid.

We zouden ook kunnen inzetten op meer samenwerkingen; die komen stillaan in Gent. Ik denk aan Trage Wegen; maar ik zie bijvoorbeeld ook Gemeente Oostrozebeke en Fietserbond Halle staan in de lijst van contributors (die laatste is wss nog een gevolg van Escada’s talk). Het mobiliteitsplan in Gent had bijvoorbeeld ook een mooie opportuniteit geweest. Er was al een (lichte) samenwerking met Stad Gent, maar we hadden hen kunnen vragen om pakweg OsmAnd te promoten als GPS die wél de nieuwe situatie kende en al vanaf dag één. Dat had voor veel adoptie gezorgd. Of misschien een actie bij lokale NGO’s, scouts, … om zich op de kaart te zetten?

Ten laatste bestaat de OSM-Be community enkel uit mannen die hoofdzakelijk uit de informatica-wereld komen. Dat is logisch, gezien de technische natuur van OSM. Zelf vind ik dat wel leuk, want het zijn allemaal gelijkgestemde zielen met een mindset die vooral op een complete kaart focussen. Maar langs de andere kant missen we daardoor ook een aantal ideëen of problemen die we kunnen oplossen. Misschien dat pakweg verpleegsters nood hebben aan een specifieke mapping, bijvoorbeeld het gangenpad van hun ziekenhuis? Of kayakkers die graag de waterwegen in kaart hebben?

Ook het niet-commerciele karakter van OSM is soms een nadeel. Google Maps heeft véél meer winkels dan OSM - en ook veel meer animo om winkels toe te voegen, want iedereen kijkt om Google… Netwerkeffect dus; dat zouden we moeten kunnen keren. Met encyclopediëen hadden we het grote geluk dat Wikipedia eerst was, en geen bedrijf zoals Google of Facebook dit onmiddelijk in handen kreeg. OSM heeft dat geluk niet; daar gaan we dus tegen dit netwerkeffect op moeten boksen. Gelukkig is dit kleiner dan dat van een communicatienetwerk. Het is eenvoudiger om gebruiker per gebruiker over te schakelen dan een volledige groep in één keer.

Heb je nieuwe ideeën om OpenStreetMap naar het volgende niveau te trekken?

De kers op de taart is offline routering van openbaar vervoer, met de bus- en treinuren. Een technisch haast onmogelijke opdracht, ik weet het, maar dat zou fantastisch zijn. (@Ben: ja, dit was al geschreven voordat ik je heb leren kennen op de HotOSM in Brussel)

Heb je ideeën over hoe we de OpenStreetMap gemeenschap kunnen uitbreiden? Of meer mappers kunnen motiveren?

In België kunnen we nieuwe mappers al eens uitnodigen op het chatkanaal en een meetup. De meetup waar ik op ben beland was een groot startschot: horen wat er allemaal mogelijk is werkt motiverend. Ook is dat een goeie start om technische kennis op te doen. Welke tools gebruik ik best? Hoe pak ik iets aan? Bovendien schept het ook een beeld van de community: heel organisch en met veel vrijheid.

Ook is het belangrijk dat álle mappers de weg naar het chatkanaal kennen, zodat ze weten dat er een plaats is waar ze hulp kunnen vragen, in hun eigen taal. Of gewoon om eens te delen welke vreemde dingen je tegengekomen bent op tocht.

Veel staat op wiki.openstreetmap.org of op help.openstreetmap.org; maar het helpt als iemand je naar de goeie tools wijst, zoals overpass, hdyc, … Dat zijn geen dingen die je vindt in de zee van informatie op de wiki. Daar maakt de community echt het verschil.

We zouden dus iets of iemand aan moeten stellen om iedereen die pakweg aan zijn tiende changeset zit, eenmalig een berichtje te sturen met de link naar de chat en de meetup-pagina. Daarmee zouden we veel losse mappers dichterbij kunnen trekken. In het slechtste geval gaan ze gewoon alleen verder, maar sowieso steken ze wel iets op van extra kennis en gaan ze achteraf enthousiaster aan de slag. Mss een taak van Open Knowledge Belgie? Of iets om eens te bespreken?

Hoe blijf je op de hoogte van nieuwtjes ivm OpenStreetMap?

Enkel via het Belgische chat-kanaal en de Belgische mailinglijst eigenlijk. En het blijft een klein wereldje, dus als je wat geinterreseerd bent in open data, computers, informatica, … dan kom je elkaar snel tegen.

Heb je contact met andere mappers?

Opnieuw het Belgische Riot-kanaal. Ik probeer ook om op de meetups te raken, maar dan mogen die niet aan de andere kant van het land zijn. En door dit artikel te schrijven en eens door de contributor-lijst te gaan, heb ik ook wat nieuwe mappers een berichtje gestuurd.

Heeft OSM je kijk op de wereld veranderd?

Ja, door te mappen ben ik mij véél bewuster geworden van mijn omgeving. Plots leer je je stad veel beter en intenser kennen en let je ook op details zoals wegdekken, camera’s, technische infrastructuur. Door systematisch elke straat te doen, ontdek je naast de nieuwe, mooie plaatsen ook veel lelijke kantjes aan je stad. Plots blijken er meer stinkende parkings te zijn dan je ooit had gedacht, verloren steegjes met afval en armoedige huisjes verstopt achter muren. Dat was confronterend bij momenten.

Langs de andere kant heeft de routering van OsmAnd mij ook al veel nieuwe, en betere wegen leren kennen.